AΥΤΟΠΑΘΕΙΑ

Η αυτοπαθεια στη λατινική, λόγω της έλλειψης αυτοπαθούς αντωνυμίας, δηλώνεται με τη χρήση ως αυτοπαθών αντωνυμιών των προσωπικών και κτητικών αντωνυμιών του α' και β' προσώπου εν μέρει και του γ' προσώπου πάντοτε. Η αυτοπάθεια είναι:

• άμεση (ή ευθεία), όταν η αντωνυμία που λειτουργεί αυτοπαθώς αναφέρεται στο υπο­κείμενο του ρηματικού τύπου από τον οποίο εξαρτάται:

Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat. (3)

Belua ad Andromedam se movet. (3)

Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat. (5)

• έμμεση (ή πλάγια), όταν η αντωνυμία που λειτουργεί αυτοπαθώς δεν αναφέρεται στο υποκείμενο του ρηματικού τύπου (ρήμα σε εξαρτημένη πρόταση, απαρέμφατο, μετο­χή, γερούνδιο κ.λπ.) από τον οποίο εξαρτάται, αλλά στο υποκείμενο του ρηματικού τύ­που εξάρτησης της πρότασης, του απαρεμφάτου, της μετοχής κ.λπ.:

Existimavit ad se venire hominem ...(Cassius). (14) (To ad se δεν αναφέρεται στο hominem, το υποκείμενο του απαρεμφάτου από το οποίο εξαρτάται, αλλά στο υποκεί­μενο του ρήματος Cassius.)

Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt (Germani). (15)

Σημείωση 1: Για την ενίσχυση της έννοιας του υποκειμένου ή του αντικειμένου οι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών, όταν λειτουργούν αυτοπαθώς, μπορούν να ενισχύονται από τους αντίστοιχους τύπους της αντωνυμίας ipse, ipsa, ipsum,

     π.χ.: ... et cultro se ipsam interficit. (9)

    Σημείωση 2: Σπάνια και χωρίς έμφαση η άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια εκφράζεται και με τον μέσο τύπο του ρηματικού τύπου:

      Germani lacte, caseo et came nutriuntur (nutriunt se). (15)

      Germani in fluminibus lavantur (lavant se). (15)

    Σημείωση 3: Προκειμένου να εκφραστεί κτήση χωρίς αυτοπάθεια με αντωνυμία στο τρίτο πρόσωπο χρησιμοποιείται η γενική (ως κτητική) των οριστικών και δεικτικών αντωνυ­μιών (eius, illius κ.λπ.):

      Libri eius de bello Punico secundo pulchri sunt. (5)

      Monumentum eius... pro templo habebat. (5)